เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าโตนงาช้าง

โตนงาช้างคือน้ำตกที่สวยที่สุดของภาคใต้ อยู่ในท้องที่อ.หาดใหญ่ จ.สงขลา คำว่าโตน เป็นภาษาท้องถิ่นของภาคใต้ มีความหมายว่า น้ำตก แต่ด้วยความผันผวนทางการเมืองในภาคใต้ ป่าโตนงาช้างถูกกำหนดเป็นพื้นที่สีแดงที่ถูกปิดเป็นเวลาประมาณ 15 ปี จนถึงปี [พ.ศ. 2519] กรมป่าไม้โดยกองอนุรักษ์สัตว์ป่าได้ส่งเจ้าหน้าที่มาสำรวจ และพิจารณาเห็นว่าป่าโตนงาช้างเป็นป่าผืนใหญ่ผืนหนึ่งติดกับประเทศมาเลเซีย เป็นป่าที่สมบูรณ์มีสัตว์ป่าชุกชุมและคาดว่าอาจมีแรดอาศัยอยู่ในพื้นที่ด้วย เป็นป่าต้นน้ำที่มีลำธารหลายสายไหลลงสู่ที่ราบลุ่มทะเลสาบสงขลาหล่อเลี้ยงพื้นที่กสิกรรมหลายแสนไร่ กองอนุรักษ์สัตว์ป่า(ในเวลานั้น) กรมป่าไม้ เล็งเห็นว่าควรจัดตั้งเป็นเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเพื่อควบคุมและป้องกันรักษาทรัพยากรธรรมชาติด้านสัตว์ป่าและป่าไม้ แหล่งน้ำ แหล่งอาหาร ตลอดจนสภาพธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ที่มีความสำคัญต่อสัตว์ป่าให้คงอยู่อย่างถาวร

ภูมิประเทศทั้งหมดเป็นเทือกเขาสลับซับซ้อน มียอดเขาสูงสุด 932 เมตร จากระดับน้ำทะเล ตามภูเขาด้านทิศตะวันออกบางส่วนเป็นหน้าผาสูงชันเป็นทัศนียภาพที่แปลกตา มองเห็นทะเลสาบสงขลาได้ สภาพป่าสมบูรณ์เป็นแหล่งต้นน้ำลำธารที่สำคัญที่ไหลลงสู่ทะเลสาบสงขลา เช่น คลองโตนงาช้าง คลองโตนปลิว คลองลำแชง คลองบริพัตร คลองดุสม คลองต่ำ เป็นต้น ภูเขารอบนอกลดระดับของลำธารแต่ละแห่งอย่างรวดเร็วก่อให้เกิดน้ำตกตามลำธารใหญ่น้อย ทั่วไป เช่น น้ำตกโตนงาช้าง น้ำตกโตนปลิว น้ำตกคลองลำแชง น้ำตกบริพัตร และน้ำตกปาหนัน
น้ำตกโตนงาช้างมีทั้งหมด 7 ชั้น
ได้แก่ ชั้นที่ 1 โตนบ้า ชั้นที่ 2 โตนปลิว ชั้นที่ 3 โตนงาช้าง ชั้นที่ 4 โตนดำ ชั้นที่ 5 โตนน้ำปล่อย ชั้นที่ 6 โตนฤๅษีคอยบ่อ และชั้นที่ 7 โตนเหม็ดชุน

ข้อปฏิบัติสำหรับผู้เข้าในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า

• ไม่นำอาวุธหรือเครื่องมือล่าสัตว์ป่าเข้าไป เว้นแต่ได้รับอนุญาตจากเจ้าหน้าที่พนักงาน
• ไม่นำวัตุระเบิด ดอกไม้เพลิง ประทัด หรือสิ่งอื่นที่จะเป็นอันตรายแก่สัตว์ป่า เข้าไปในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า
• ไม่นำยานพาหนะ หรือ สัตว์เลี้ยงเข้าไปเว้นแต่จะได้รับอนุญาตจาก เจ้าหน้าที่พนักงาน
• ไม่ทำการใดๆ อันอาจก่อให้เกิดเพลิงไหม้ขึ้น
• ไม่ส่งเสียงดัง หรือกระทำการใดๆ อันจะทำให้สัตว์ป่าตื่นตกใจ
• ไม่เข้าไป หรืออยูในระหว่างพระอาทิตย์ตกจนถึงพระอาทิตย์ขึ้น เว้นแต่ ได้รับอนุญาตจากเจ้าหน้าที่พนักงาน
• เดินทางเข้าและออกตามเส้นทาง ที่มีเจ้าพนักงานประจำอยู่เท่านั้น